Cam tozunun zarif duruşu: Mine

İstanbul'daki Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi'nin tam karşısındaki, 1692 yılı yapımı Buhara Özbekler Tekkesi, bugünlerde Ensar Vakfı bünyesinde olan İstanbul Tasarım Merkezi'ne ev sahipliği yapıyor. Defterdar İsmail Bey tarafından yaptırılan bina, Binbirdirek Mahallesi'nin tarih kokan sokaklarında kendine özgü mimarisiyle öne çıkıyor.

Restorasyonu 2007-2008 yıllarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan merkezde, tezhipten hata, geometrik desenlerden üç boyutlu uygulamalara kadar çeşitli alanlarda kurslar düzenlenmektedir.

Metali renklendirmek için tercih edilen metotlar içinde en kıymetlilerden birisi olan mineleme (emay) tekniği derslerini ise takı tasarımı alanında araştırmaları ve özgün tasarımları bulunan Fatma Nur Bayraktar veriyor. Kursiyerlere hayal güçlerini özgün tasarımlarla buluşturmanın inceliklerini öğreten Bayraktar, cam tozunun yüzlerce yıla meydan okuyan sanat eserlerine dönüşmesinin öyküsünü anlattı.

Mısır'dan Osmanlı'ya mine Fatma Nur Bayraktar, mineleme tekniklerinin ilk örneklerinin, milattan önce 13. yüzyılda Mısır'da görülmeye başladığını anlattı. Osmanlı İmparatorluğu'nun ise mineleme tekniğiyle 14. yüzyılda tanıştığını ifade eden Bayraktar, "Osmanlı'da mücevherlerde renkli taşlar kullanılıyordu. Elmasın yanında zümrüt, yakut ve safiri bolca kullanmış Osmanlı'daki sadekarlar 14. yüzyıl ile mücevhere renk vermek için taş dışında alternatif olarak mine kullanmaya başlıyorlar." dedi. Osmanlı'ya özgü desenlerin de diğer sanat dallarından pek farklı olmadığının altını çizen Bayraktar, "Genel olarak, lale ve karanfil motiflerini kullanıyorlar. Bitkisel ve Rumi motifler de var." diye konuştu. "Yeni nesil mineden bihaber" Fatma Nur Bayraktar, mineleme tekniğinin bir nesil önce çok iyi bilindiğine de işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Annelerimiz mine sanatını biliyorlar. Kuyumculukta kullanıldığını biliyorlar. 'Mine' dediğimizde 'O ne?' demiyorlar. Ama yeni nesil ne yazık ki mineden bihaber. Ben bu sanatı Türkiye'ye gelip eğitim veren Amerikalı bir uzmandan öğrendim. Tabii ki bu sanatı devam ettiren ustalarımız var ama eğitim veren yok. Gönül ister ki eğitim verenler çoğalsın. Eğitim verilsin ki bu teknik ölmesin, çünkü çok kıymetli." dedi.

Cam tozuna rengi ise metal oksitlerin verdiğini anlatan Bayraktar, her renk için ayrı bir metalin oksidinin kullanıldığını ifade etti. Ara renkler için de birkaç metal oksit türünün bir arada kullanıldığını belirten Bayraktar, "Örneğin bakır tene temas ettikçe, havayla temas ettikçe oksitlenir ve yeşil bir renk alır. İşte mineye yeşil rengi, bakır oksit verir." diye konuştu.

İstanbul Tasarım Merkezi'nde yaz aylarında açtıkları kursun 26 Ağustos'ta sona ereceğini kaydeden Bayraktar, mineleme sanatına merakı olanları Eylül ayında açılacak yeni kurs döneminde ağırlamayı beklediklerini sözlerine ekledi.