Hz. Peygamberi Nasıl Öğretelim?

ÇALIŞMANIN AMACI VEYÖNTEMİ

İslâm’ın temel bilgi kaynağı Kur’an’dır. Kur’an’ı açıklayanve onun nasıl yaşanacağını örnekleyen de Hz. Muhammed’dir. İslâm tarihindeTefsir, Hadis, Fıkıh, Kelâm gibi dini ilimleriyle birlikte eğitim kurumlarındaokutulan derslerin başında Siyer gelir. Siyer doğumundan vefatına kadar Hz.Muhammed’in hayatını konu edinen bir ilimdir. Siyer öğretiminin amacı, Hz.Muhammed,in hayatını bütün yönleriyle ele alarak açıklamak, onu tanıtmak veörnek hayatı üzerinden İslâm’ın doğru anlaşılmasına ve yaşanmasına katkıdabulunmaktır.

Siyer konuları Türkiye’deki eğitim kurumlarında farklı dersisimleriyle okutulmaktadır. İlahiyat fakültelerinde “İslâm Tarihi”, İmam-HatipLiselerinde “Siyer” dersleri vardır. İlköğretim ve Ortaöğretim kurumlarında DinKültürü ve Ahlâk Bilgisi derslerinde ise Hz. Muhammed konulu bir öğrenme alanıbulunmakta, kronolojik bilgiler “Hz. Muhammed’in Örnekliği” gibi ünitelerde yeralmaktadır. Kur’an Kurslarında okutulan siyer konuları Temel Dini Bilgiler anakategorisinde “Peygamberim” başlığı altında öğretilmektedir. 2012 yılındayapılan bir kanun değişikliği ile ortaokul ve liselerde okutulmak üzere “Hz.Muhammed’in Hayatı” isimli seçmeli bir ders ihdas edilmiştir. Türkiye’de eğitimkurumlarında okutulan siyer konularında kronolojik bilgiler ağırlıdır. AncakOrtaokul ve Liselerde ihdas edilen seçmeli Hz. Muhammed’in Hayatı dersprogramları altı üniteden oluşmakta olup kronolojiye bir ünite, Hz. Muhammed’inörnekliği konularına ise beş ünite ayrılmıştır.

Türkiye’de din eğitimi alanında son zamanlardaki gelişmeler,İlahiyat Fakültelerinin ve İmam-Hatip Liselerinin sayısının artması, İmam-HatipOrtaokullarının açılması, Ortaokul ve Lisede “Din, Ahlâk ve Değerler” öğrenmealanında yeni derslerin konulması vb. diğer din bilimlerinde olduğu gibi siyeralanında da yeni çalışmaların başlamasını sağlamış ve konu ile ilgili yayınlardabir artış meydana getirmiştir. Elimizdeki bu çalışma da bu kapsamda bir arayışürünüdür.

Evrensel bir din olan İslâm’ın peygamberi Hz. Muhammed,yaşadığımız çağda nasıl öğretilmelidir? Bu sorunun yeniden irdelenmesi vecevaplanması gerektiğini düşünüyoruz. Geleneğimizden tevarüs ettiklerimizinasıl sürdürür, yeni arayışlarımıza nasıl cevap üretebiliriz? Elimizdeki buçalışma böyle bir ihtiyaç tespitinin sonucu olarak bazı yönlerden konuya farklıbir bakış açısı ile yaklaşmak gerektiği düşüncesiyle ortaya çıkmıştır.

Bu çalışmada belirli bir öğretim kademesi ve belirli birders hedef alınmaksızın siyer öğretiminin geneline yönelik öneriler dilegetirilmiştir. Çalışmanın özellikle program geliştirme süreçlerine katkısağlaması umulmaktadır. Bunun yanı sıra, çoğunlukla örgün eğitim kurumlarıkapsamında siyer öğretimi gündeme geldiği için bu çalışmadan öğretmenlerinistifade etmesi mümkündür. Ders kitabı yazarları, ders aracı, materyal veiçerik üretecek eğitimciler, Hz. Peygamber’i konu edinen her tür eğitimfaaliyeti ile ilgilenenler ve ebeveynler de bu çalışmadan istifade edebilirler.

Çalışmamız çocuk ve gençlere siyer öğretimi yapacakeğitimcilere bir rehber niteliğindedir ama bir siyer kitabı veya materyali değildir.

Çalışmada konuların ayrıntısına girmeden, örnekler üzerindenuzun açıklamalar yapmadan genel ifadelerle, neyin nasıl olması gerektiğineilişkin fikrimizi ifade etmeye çalıştık.

Bu çalışmada siyerle ilgili yapılmış olan diğer çalışmalarıneleştirisine, siyerle ilgili kaynak değerlendirmesine veya kaynaklarınaçıklanmasına yer vermedik.

Çalışmamız, Hz. Peygamber’in hayatını öğretim konusuyaparken dikkat edilecek hususları 5 başlık altında incelemektedir.

• Amaç ve kapsam bölümünde Hz. Peygamber’in hayatınınöğretilmesiyle gerçekleştirilmek istenen hedefler, bu eğitimin gerekçeleriifade edilmiştir.

• Temel yaklaşımlar bölümünde Hz. Peygamber’i konu edinen tümeğitim etkinlikleri için referans noktası oluşturacak temel yaklaşımlarbelirlenmiştir.

• İçerik bölümünde, Hz. Peygamber’in hayatını ele alan biröğretim için ana temalar belirlenmiştir.

• Üslup özellikleri ve görsellerin kullanımı bölümündeiçeriğin sunumunda esas alınması gereken ilkeler ele alınmıştır.

• Öğretim programı ve uygulama ile ilgili ilkeler bölümündeilk dört başlıkta ele alınan ilkeler doğrultusunda geliştirilebilecek birprogramın ana hatları belirlenmiştir.